Jaskra – objawy i leczenie

Jaskra jest podstępną chorobą, która przez długi okres nie daje żadnych objawów. Nieleczona może doprowadzić do całkowitej i nieodwracalnej utraty widzenia. Na tę chorobę choruje na świecie ponad 70 mln osób, a prawie 10% z nich jest z tego powodu niewidomych. Czym jest jaskra? W jaki sposób można ją leczyć? Czy przy tej dolegliwości można nosić szkła kontaktowe?

Czym jest jaskra?

Jaskra jest jedną z najbardziej popularnych dolegliwości narządu wzroku. Jest to grupa chorób, która charakteryzuje się wzrostem ciśnienia wewnątrzgałkowego przy jednoczesnym postępującym zaniku nerwu wzrokowego odpowiedzialnego za połączenie siatkówki z mózgiem. Stan ten nazywany jest neuropatią jaskrową. W wyniku zaniku nerwu wzrokowego następują ubytki w polu widzenia.

Rodzaje jaskry

W diagnostyce rozróżnia się 5 rodzajów jaskry. Są to: pierwotna z kątem przesączenia, z zamkniętym kątem przesączania, wtórną, wrodzoną i z prawidłowym ciśnieniem wewnątrzgałkowym.

Pierwotna z otwartym kątem przesączenia

Najpopularniejszy rodzaj jaskry spowodowana jest przez nieprawidłowe funkcjonowanie struktur oka, które są odpowiedzialne za odpływ cieczy wodnistej. Jest to spowodowane niedrożnością w układzie beleczkowania. W przypadku jaskry z otwartym kątem przesączenia zaburzony jest odpływ cieczy.

Wtórną

Jest to odmiana jaskry spowodowana innymi chorobami m.in. nowotworami czy urazami gałki ocznej.

Wrodzoną

Najrzadziej występującym rodzajem jaskry. Najczęściej rozwija się u niemowląt i małych dzieci, prawdopodobnie ma podłoże genetyczne.  Jest to jedna z najbardziej agresywnych odmian jaskry, Prowadzi do szybkiej utraty wzroku.

Z prawidłowym ciśnieniem wewnątrzgałkowym.

Mimo prawidłowego ciśnienia u pacjentów obserwuje się stopniową utratę widzenia oraz uszkodzenie nerwu wzrokowego.

Jak się objawia jaskra?

Jaskra jest chorobą, która rozwija się bardzo powoli i początkowo nie daje żadnych objawów. Najczęstszymi symptomami, które można zaobserwować, są to:

• zaczerwienienie oka,
• silny ból głowy i oczu
• światłowstręt
• wrażenie aureoli wokół źrenic oka
• częste łzawienie oczu
• utrudniona adaptacja oka w ciemności
• ograniczenie pola widzenia
• zatarcie i przekrwienie tęczówki
• nudności i wymioty
• rozmyta tęczówka oka

Jak leczy się jaskrę? 

Lekarz diagnozuje jaskrę podczas kontrolnego badania okulistycznego. Jeśli występuje podejrzenie jaskry, to w celu dalszej diagnostyki zlecane są takie badania jak:

• ocena w biomikroskopie przedniego i tylnego odcinka oka;
• pomiar ciśnienia oka;
• pomiar grubości rogówki;
• badanie kąta przesączania;
• badanie pola widzenia;
• OCT (optyczną koherentną tomografię);
• HRT (skaningową tomografię laserową);
• GDx (skaningową polarymetrię laserową).

Plan leczenie jest ustalany indywidualnie, w zależności od stanu klinicznego pacjenta oraz przyczyny choroby. W przypadku tzw. jaskry pierwotnej stosuje się różnorodne środki farmakologiczne (głównie krople) do obniżenia ciśnienia wewnątrzgałkowego. Niestety nie można „naprawić” ubytków pola widzenia powstałych z powodu jaskry, lecz można zahamować rozwój choroby. W leczeniu jaskry stosowane są również krople tzw. beta-blokery na jaskrę kąta otwartego albo tzw. miotyki na jaskrę kąta zamkniętego. Silny atak jaskry wymaga interwencji chirurgicznej – jej brak może spowodować trwałą utratę wzroku. Operacyjne usuwanie jaskry zalecane jest również w przypadku tzw. jaskry młodzieńczej lub w sytuacji zbyt dużych wahań ciśnienia w gałce ocznej. W leczeniu jaskry wykorzystuje się również zabiegi laserowe.

Jaskra a soczewki kontaktowe

Można pokusić się o stwierdzenie, że jaskra jest głównym przeciwwskazaniem do noszenia szkieł kontaktowych. Jednym z objawów tej choroby jest zwiększone ciśnienie wśródgałkowe. Soczewki kontaktowe mogą tym samym doprowadzić do silnego ataku jaskry.

Lekarze okuliści ostrzegają, że szkła kontaktowe traktowane są przez ludzkie oko jako ciało obce, a tym samym może podrażniać gałkę oczną. Użytkownicy szkieł kontaktowych na ogół wiedzą, że nieprzestrzeganie restrykcyjnych zasad higieny może powodować stan zapalny. Infekcje występujące przy jaskrze są bardzo niebezpiecznie, ponieważ utrudniają leczenie specjalnymi kroplami. Dlatego wielu specjalistów zaleca podczas leczenia jaskry korekcję wady wzroku wyłącznie za pomocą okularów. Wskazane jest wyposażenie szkieł w dodatkowe filtry ochronne, dzięki temu gałka oczna jest chroniona np. przed promieniowaniem UV.  W skrajnych przypadkach i początkowej fazie choroby dopuszcza się stosowanie szkieł kontaktowych, ale zasadniczo nie są w ogóle wskazane.

Jak żyć z jaskra?

Jaskra choć jest chorobą nieuleczalną, to w przypadku szybkiego wykrycia jest możliwość jej zahamowania. Dzięki temu w wielu osobom wystarcza leczenie farmakologiczne – nie ma konieczności leczenia operacyjnego, czy korekcji laserowej. Pamiętać trzeba, że leki przeciwjaskrowe z czasem stają się mniej skuteczne, dlatego tak ważne są regularne kontrole u okulisty (co 3- 6 miesięcy), co pozwala na regulowanie terapii i dobranie najlepszych metod leczenia. Właściwie leczona jaskra nie jest przeciwwskazaniem do prowadzenia normalnego trybu życia. Warto jednak stosować dodatkową ochronę podczas pracy przy komputerze lub podczas korzystania ze smartfonów (oczy są bardziej męczliwe). Osoby chorujące na jaskrę powinny zrezygnować z wyczynowego uprawiania sportu.

Czy jaskry można uniknąć?

Różnorodne schorzenia wzroku stały się chorobą cywilizacyjna. Częste narażanie wzroku na działanie światła niebieskiego (np. podczas korzystania ze smartfonów, czy tabletów) powoduje, że stan wzroku bardzo szybko ulega pogorszeniu (często nawet pacjenci nie zdają sobie z tego sprawy). Dlatego w przypadku leczenia chorób okulistycznych tak ważna jest profilaktyka. Wiele poważnych schorzeń wzroku rozwija się bezobjawowo i tylko specjalistyczne badania pozwalają na szybkie wykrycie problemu i postawienie właściwej diagnozy.

Bardzo duży wpływ na wzrok ma dieta. Dlatego w ramach profilaktyki u osób cierpiących na wady wzroku warto zwiększyć ilość pokarmów zawierających witaminy A, C i E oraz cynk. W prawidłowym widzeniu jest również ważna luteina i wielonienasycone kwasy tłuszczowe.