Czy telefon psuje wzrok?

Smartfony stały się nieodłącznym towarzyszem naszej codzienności. Są praktycznymi i funkcjonalnymi urządzeniami, które ułatwiają pracę i umilają czas wolny. Jednak mimo tak wielu zalet te nowoczesne urządzenia mają negatywny wpływ na nasz wzrok. Jak chronić oczy podczas korzystania z tych nowoczesnych urządzeń?

Jak smartfon psuje wzrok?

Nadmierne korzystanie ze „szklanych ekranów” powoduje, że nawet 1,6 mln osób może cierpieć na krótkowzroczność. Dlatego tak wielu lekarzy zwraca uwagę na nadmierne korzystanie ze smartfonów czy komputerów, które jest jedną z najczęstszych przyczyn problemów ze wzrokiem. Jednym z najnowszych i najciekawszych odkryć ostatniej dekady jest tzw. „przejściowa ślepota smartfonowa (TSB)” z ang. Transient Smartphone “Blindness”. Głównym objawem tej nowej choroby jest bezbolesna, gwałtowna i przejściowa utrata wzroku. Trwa najczęściej około kilku minut. Wynika głównie z scrollowania ekranu smartfonu w ciemności w pozycji leżącej. Do tej pory odnotowano głównie pojawianie się tej ślepoty na jednym oku, choć zdarzały się przypadki obuocznego występowania TSB.

Wg lekarzy występowanie TSB spowodowane jest „chwilową rozbieżnością w regeneracji fotopigmentu fotoreceptorów siatkówki” i różnicy w adaptacji światła pomiędzy siatkówkami obu oczu. Jedną z dominujących hipotez jest ta, że gdy leżymy na boku, to jedno oko jest przysłonięte (najczęściej poduszką), a drugie zaadaptowane jest do patrzenia na smartfon w ciemności. Po wyłączeniu ekranu smartfonu oka, które było przystosowane do jasnego światła ekranu odczuwane jest jajko niewidzące lub słabowidzące. Po upływie dłuższej chwili oko ponownie odczuwane jest jako „widzące”.

W literaturze medycznej zostały opisane przypadki przejściowej ślepoty smartfonowej, która trwała dłużej niż kilka minut. W 2016 roku zostały opisane dwa przypadki trwającej kilka miesięcy ślepoty smartfonowej młodych osób (20 i 40 lat)[1]. Nierzadko zdarza się, że do lekarzy zgłaszają się pacjenci z jednostronną utratą wzroku, podczas przeprowadzanego wywiadu okazało się, że ślepota smartfonowa pojawiała się nocą, po korzystaniu ze smartfonu w pozycji leżącej. Dlatego podczas diagnozowania TSB tak istotną rolę ma wywiad medyczny. Postawienie diagnozy bez przeprowadzenia solidnego wywiadu medycznego prowadzi do niepotrzebnego wprowadzenia leków, które mogą doprowadzić do różnorodnych powikłań spowodowanych przez błędne leczenie.

Sposoby na minimalizację negatywnego wpływu telefonów na wzrok

Choć w obecnych czasach bardzo trudno jest zrezygnować z intensywnego użytkowania smartfonu, to na szczęście istnieją sposoby, dzięki którym możesz chronić wzrok, a tym samym zmniejszyć ryzyko rozwoju wielu schorzeń czy zaburzeń. Poniżej przedstawiamy listę sprawdzonych tipów, dzięki którym minimalizujesz negatywne działanie telefonu na wzrok.

Regulacja jasności i kontrastu ekranu

Nowoczesne smartfony wyposażone są w szereg udoskonaleń, które zmniejszają negatywny wpływ tych urządzeń na wzrok. Wiele nowatorskich urządzeń wyposażonych jest w ekran AMOLED, który zmniejsza zmęczenie oczu. Innym ciekawym rozwiązaniem jest tryb ciemny, który zmniejsza zmęczenie oczu, bardzo często mylony jest z trybem nocnym (choć nie jest to to samo). Tryb nocny zmienia barwy na cieplejsze, dzięki temu jest mniejszy kontrast wyświetlanej strony i zmniejszona jest reakcja na światło niebieskie. Najnowsze smartfony wyposażone są tryb czytania z efektem tekstury papieru. Dzięki temu wzrok nie męczy się tak bardzo podczas czytania e-booków na telefonie.

Korzystanie z trybu „komfortu oczu” lub filtrów do blokowania niebieskiego światła

Na wzrok negatywny wpływ ma światło niebieskie. Promieniowanie HEV (High Energy Visible Light) jest wydzielane również przez słońce i w niewielkich ilościach ma korzystny wpływ na wzrok. Niestety nadmierna ekspozycja na światło niebieskie powoduje trudności z zasypianiem spowodowane przez rozregulowany zegar biologiczny. Nadmierna ekspozycja na światło niebieskie może przyczyniać się również do zwyrodnienia plamki żółtej, a nawet uszkodzeń siatkówki.
Zanim zakupisz nowy smartfon, to sprawdź, czy aparat ma funkcję filtrowania światła niebieskiego. Jeśli jej nie ma, to polecamy ściągnąć aplikację filtrującą światło niebieskie.

Zasada 20-20-20

Koncentrowanie wzroku na niewielkich bardzo często powoduje zmęczenie mięśni odpowiedzialnych za akomodację oka. Dlatego wielu okulistów i optometrystów zaleca co dwadzieścia minut zrobić przerwę trwającą 20 s, w tym czasie należy patrzeć na punkt oddalony o 20 stóp (6m). Podczas scrollowania ekranu trzeba pamiętać również o mruganiu.

Odpowiednie nawilżanie

Długie wpatrywanie się w ekran smartfonu powoduje, że rzadziej mrugamy, a tym samym film łzowy wyparowuje, co doprowadza do niedostatecznego nawilżenia oczu. Pozbawione właściwego nawilżenia oko narażone jest na różnorodne infekcje, co w dłuższej perspektywie może doprowadzić do powstania syndromu suchego oka. Jeśli podczas scrollowania telefonu odczuwasz nadmierną suchość oczu, to możesz je dodatkowo nawilżać kroplami do oczu (wybieraj wyłącznie te bez konserwantów). Bardzo ważne jest również nawilżenie od środka, czyli picie wody i regularne uzupełnianie innych płynów.

Regularne badania wzroku i konsultacje z okulistą

Smartfony mają szczególnie niekorzystny wpływ na wzrok osób z niewyrównaną wadą. Pogarszanie się widzenia najczęściej następuje stopniowo i jest niemal niezauważalne. Dlatego zaleca się regularne badanie wzroku u okulisty.

Właściwa dieta

Negatywny wpływ działania smartfonów na oczy można zminimalizować odpowiednią dietą bogatą w wit. A, E, D oraz kwasy Omega-3. Wielu dietetyków zaleca suplementację witaminą D przez cały rok.

Ślepota smartfonowa nazywana jest często chorobom XXI wieku. Aby jej uniknąć, okuliści zalecają zmniejszenie ekspozycji na światło niebieskie, jeśli pomieszczenie jest słabo oświetlone. Lekarze (zarówno neurolodzy, jak i okuliści) zalecają rezygnację z telefonu przed snem. Dzięki temu uchronisz się przed ślepotą smartfonową i znacznie poprawisz jakość snu.

[1] https://eyewiki.aao.org/Transient_Smartphone_Blindness