Soczewki kontaktowe i zez 

Zez jest jedną z najpopularniejszych wad wzroku, która spowodowana jest osłabieniem mięśni w gałce ocznej. W efekcie doprowadza, to zmiany kąta widzenia względem drugiego oka. Co powoduje powstawanie tej wady wzroku? W jaki sposób można leczyć zeza?

Czym jest zez i na czym polega ta wzroku?

Zez (strabismus) jest to dysfunkcja narządu wzroku, która powoduje różnorodne zaburzenia widzenia jednoocznego lub obuocznego. Aby podkreślić, że nie jest to tylko kwestia szpecąca wygląd, to w medycynie stosuje się termin „choroba zezowa”. Z powodu tej choroby obraz wysyłany przez każde oko jest różny, co powoduje, że mózg nie potrafi ich prawidłowo przetworzyć. Dolegliwość ta doprowadza do dwojenia, czyli przesuwania się widzianych obrazów pod różnymi kątami. Choroba zezowa może charakter zmienny lub stały.

Jakie są rodzaje zeza?

W okulistyce stosowane są różne podziały choroby zezowej. Jedną z najpopularniejszych klasyfikacji zeza jest ta na: jednostronny i naprzemienny. W okulistyce stosowana jest również kategoryzacja zeza w zależności od kierunku odchylenia oka. Jest to m.in. zez zbieżny, rozbieżny, skośny, ku dołowi i ku górze.

Przyczyny powstawania zeza

Najczęstszymi przyczynami choroby zezowej są:

• choroby gałki ocznej lub oczodołu,
• wady refrakcji,
• urazy,
• choroby ośrodkowego układu nerwowego,
• czynniki genetyczne.

Nie zawsze choroba zezowa spowodowana jest przez powyższe czynniki. Zdarzają się przypadki, że u osób słabowidzących lub niewidomych gałka oczna ustawia się w zezie (u dorosłych jest to zez rozbieżny, a u dzieci zbieżny).

Objawy zeza

Najbardziej widocznym objawem choroby zezowej jest odchylenie gałki ocznej, które może występować w różnych kierunkach. Bardzo często towarzyszą również inne objawy takie jak m.in.:

• gorsza widoczność zezującego oka,
• brak koordynacji gałek ocznych,
• problemy z koncentracją występujące głównie podczas wykonywania prac manualnych lub czytania i pisania,
• w niektórych wypadkach może wystąpić podwójne widzenie,
• mrużenie oczu,
• przechylanie głowy, np. podczas patrzenia na telewizor.

W przypadku zeza ukrytego nie ma widocznych objawów, lecz bardzo często występują bóle głowy lub podwójnym widzenie.

Jak wykrywa się zeza?

Najczęściej zez wykrywany jest przez rodziców podczas obserwowania maluszka. U starszych choroba zezowa wykrywana jest głównie podczas kontrolnych badań u okulisty. W celu potwierdzenia diagnozy bardzo często stosowane są: tzw. cover test (naprzemienne zasłanianie oczu), test Hirschberga (tzw. test odblasków, który pozwala na ocenę kąta zeza).

Metody korygowania zeza

Okulista po zdiagnozowaniu zeza najczęściej kierują pacjenta do optometrysty, który leczy i kontroluje wielkość kątów zeza. Schemat leczenia jest zależny od wielkości kątów zeza i wieku pacjenta. Najczęściej w leczeniu choroby zezowej (zwłaszcza u dzieci) stosowane są takie metody jak:

Korekcja okularami lub szkłami kontaktowymi

Zez jest dysfunkcją, która towarzyszy głównie innym wadom wzroku takim jak: nadwzroczność czy krótkowzroczność. W takiej sytuacji optometrysta lub okulista przepisze receptę na odpowiednie okulary lub szkła kontaktowe.

Ćwiczenia do wykonywania w domu

Jednym z najczęstszych zaleceń podczas leczenia choroby zezowej są ćwiczenia w domu, które należy wykonywać zgodnie z zaleceniami optometrysty.

Zasłanie zdrowego oka

Zasłanianie „zdrowego” oka za pomocą plastrów ortoptycznych jest jedną z powszechniejszych metod leczenia zeza zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Okuliści w zależności od stanu klinicznego pacjenta zalecają zasłanie zdrowego oka na przynajmniej 2 godziny dziennie.

Chirurgiczne leczenie

Chirurgiczne leczenie zeza wykonywane jest w ostateczności. Operacja przeprowadzana jest w znieczuleniu ogólnym.

Brak lub nieprawidłowe leczenie zeza może doprowadzić do powstania tzw. syndromu leniwego oka, które powoduje osłabienie zdolności widzenia. W takiej sytuacji okuliści zalecają zasłanie zdrowego oka na kilka godzin dziennie.

Czy osoby z zezem mogą nosić soczewki kontaktowe?

Tak. Gdy masz zeza to kwestię noszenia szkieł kontaktowych musisz zawsze omówić z lekarzem. W niektórych przypadkach szkła kontaktowe mogą tak samo prostować oko, jak okulary korekcyjne. Soczewki kontaktowe świetnie sprawdzą się zwłaszcza w przypadku zeza akomodacyjnego (został spowodowany akomodacją oka spowodowaną niekorygowaną wcześniej dalekowzrocznością). Przy innych rodzajach zeza możliwość stosowania szkieł kontaktowych nie jest już taka jednoznaczna (wszystko zależy od stanu klinicznego pacjenta).

Pamiętaj, że w niektórych przypadkach okulary jedynie „maskują” zeza. W takim przypadku stosowanie soczewek również nie „rozwiąże” problemu. W takiej sytuacji korekcją wzroku musi zająć się specjalista, który dobierze odpowiednie okulary.