Zdrowy wzrok

Ślepota śnieżna – co to jest i jak jej zapobiegać? Praktyczny poradnik

Opublikowano na przez Katarzyna Biernacka
31
gru

Ślepota śnieżna, znana również jako fotokeratitis, to bolesne i nieprzyjemne schorzenie oczu spowodowane nadmierną ekspozycją na promieniowanie UV. Można ją porównać do oparzenia słonecznego, tyle że dotyczy oczu. Często występuje w warunkach zimowych, szczególnie w górach lub obszarach pokrytych śniegiem, gdzie światło UV jest odbijane i intensyfikuje swoje działanie. Chociaż ślepota śnieżna zwykle ustępuje samoistnie, warto wiedzieć, jak ją rozpoznać, leczyć i, co najważniejsze, zapobiegać.

Czym jest ślepota śnieżna?

Ślepota śnieżna to rodzaj fotokeratitis, czyli uszkodzenia powierzchni oka spowodowanego promieniowaniem UV. Najczęściej dochodzi do niej w wyniku odbicia promieni UV od jasnych powierzchni, takich jak śnieg, lód, woda czy piasek. Warunki w górach lub w regionach arktycznych są szczególnie sprzyjające rozwojowi tego schorzenia – cieńsza atmosfera i odbicie światła od śniegu zwiększają ekspozycję na szkodliwe promieniowanie.

W niektórych przypadkach ślepota śnieżna może być również wynikiem intensywnego wysuszenia rogówki związanego z suchym powietrzem. Aktywności takie jak narciarstwo, wspinaczka górska czy jazda na skuterach śnieżnych znacząco zwiększają ryzyko.

Objawy ślepoty śnieżnej

Pierwsze objawy mogą pojawić się dopiero kilka godzin po ekspozycji na promieniowanie UV, co sprawia, że ich przyczyna może nie być od razu oczywista. Do najczęstszych symptomów należą:

  • Ból oczu i uczucie pieczenia.
  • Łzawienie oraz nadmierna suchość oczu.
  • Zaczerwienienie gałek ocznych i powiek.
  • Obrzęk wokół oczu.
  • Widzenie aureoli wokół źródeł światła.
  • Uczucie piasku w oczach, które bywa bardzo dokuczliwe.
  • Nadwrażliwość na światło i ból przy patrzeniu na jasne obiekty.
  • W ciężkich przypadkach: podwójne widzenie, rozmycie obrazu, a nawet chwilowa utrata wzroku.

Intensywność objawów zależy od długości ekspozycji na promieniowanie UV. Mimo że ślepota śnieżna może być bardzo bolesna, na szczęście jest to stan przejściowy.

Jak leczyć ślepotę śnieżną?

Chociaż ślepota śnieżna zazwyczaj ustępuje sama w ciągu kilku dni, istnieje kilka sposobów, które mogą złagodzić objawy i przyspieszyć proces gojenia:

  1. Ochrona przed dalszym uszkodzeniem
    • Natychmiast wejdź do ciemnego pokoju lub zacienionego miejsca, aby ograniczyć dalszą ekspozycję na światło.
    • Unikaj jasnych świateł i noszenia soczewek kontaktowych, które mogą dodatkowo podrażniać oczy.
  2. Kompresy chłodzące
    • Nałóż zimny kompres na zamknięte powieki (np. woreczek z lodem owinięty ręcznikiem).
    • Powtarzaj co kilka godzin przez 15–20 minut, aby zmniejszyć ból i obrzęk.
  3. Nawilżanie oczu
    • Sztuczne łzy lub nawilżające krople do oczu pomagają zmniejszyć uczucie suchości i podrażnienia.
    • Unikaj kropli z dodatkiem substancji obkurczających naczynia, które mogą pogorszyć sytuację.
  4. Leki przeciwbólowe. W przypadku silnego bólu można sięgnąć po dostępne bez recepty środki przeciwbólowe, takie jak ibuprofen.
  5. Wizyta u lekarza. Jeśli objawy nie ustąpią w ciągu 48 godzin lub nasilą się, skonsultuj się z okulistą. Lekarz może przepisać antybiotyki w kroplach lub maści, aby zapobiec zakażeniom.

Jak zapobiegać ślepocie śnieżnej?

Najlepszym sposobem na uniknięcie ślepoty śnieżnej jest stosowanie odpowiednich środków ochrony oczu. Oto kilka sprawdzonych metod:

  1. Okulary przeciwsłoneczne i gogle UV
    • Wybieraj okulary z filtrem blokującym 99–100% promieniowania UV.
    • Jeśli przebywasz w górach, zdecyduj się na gogle narciarskie z bocznymi osłonami, które chronią przed promieniowaniem odbijającym się od śniegu.
  2. Kapelusz z rondem
    • W zimowych warunkach kapelusz może dodatkowo ograniczyć ilość promieniowania UV docierającego do oczu.
  3. Unikaj ekspozycji w godzinach szczytu
    • Największe promieniowanie UV występuje między godziną 10:00 a 16:00. W miarę możliwości ogranicz w tym czasie przebywanie na otwartym terenie.
  4. Zachowaj ostrożność w górach
    • Na wysokościach promieniowanie UV jest znacznie silniejsze. Wspinacze i narciarze powinni być szczególnie czujni.

Czynniki ryzyka

Nie wszyscy są jednakowo narażeni na ślepotę śnieżną. Do czynników zwiększających ryzyko należą:

  • Ekspozycja na odbite promieniowanie UV (śnieg odbija nawet 80% promieni).
  • Przebywanie na dużych wysokościach, gdzie atmosfera mniej skutecznie chroni przed promieniowaniem.
  • Brak odpowiedniej ochrony oczu podczas słonecznych dni.
  • Korzystanie z solarium, które emituje promieniowanie UV wielokrotnie silniejsze niż naturalne światło słoneczne.

I na koniec

Ślepota śnieżna to poważny, choć na szczęście przejściowy problem, który może dotknąć każdego, kto spędza czas w zimowych warunkach bez odpowiedniej ochrony oczu. Dzięki noszeniu okularów przeciwsłonecznych lub gogli z filtrem UV oraz przestrzeganiu podstawowych zasad bezpieczeństwa możesz skutecznie uniknąć tego schorzenia.

Pamiętaj, że zdrowie oczu jest kluczowe, a ich ochrona to nie tylko kwestia komfortu, ale także zapobiegania długotrwałym problemom. Jeśli planujesz wyjazd w góry lub spędzasz czas w miejscach o dużej ekspozycji na promieniowanie UV, zadbaj o odpowiednią ochronę – Twoje oczy będą Ci za to wdzięczne!

 

Katarzyna Biernacka